برای خرید گل سفالگری مناسب ابتدا باید در مورد خاک رس اطلاعات دقیقی داشته باشید. همچنین اطلاع از نوع کوره مورد استفاده و محدوده حرارتی آن، در انتخاب گل سفالگری بسیار اهمیت دارد. برای آشنایی با اصطلاحات مهم در ارتباط با گل سفالگری، آشنایی با انواع گل سفالگری و نیز راهنمای خرید گل سفالگری کافی است تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید. همچنین اگر علاقمند به خرید دکوری‌های شیک و جذاب پرینت شده با پرینتر سه بعدی هستید، می‌توانید از صفحه فروشگاهی ژئومارس دیدن کنید. با ژئومارس همراه باشید.
گل سفالگری و اصطلاحات مهم آن
گل سفالگری از ترکیب خاک رس و آب به دست می‌آید. خاک رس که ماده اصلی گل سفال گری است، به ذرات فرسایش یافته‌ای گفته می‌شود که به وسیله آب‌های جاری در پایین رودخانه‌ها و نهرها جمع می‌شوند. به دلیل اینکه خاک رس را می‌توان در هر جایی پیدا کرد، ارزان قیمت است. خاک رس در اثر جذب رطوبت و آب به حالت گل نرم و شکل پذیری تبدیل می‌شود که از آن می‌توان برای ساخت مجسمه‌های سفالی، گلدان‌های سفالی و … استفاده کرد.
در هنر سفالگری اصطلاحات مهمی وجود دارد که در ادامه به مفهوم هر کدام می‌پردازیم:
خاک رس مرطوب در سفالگری: به ترکیب خاک رس و آب در شکل پذیرترین حالت ممکن گفته می‌شود که آماده شکل پذیری بر روی چرخ سفالگری است.
سختی استخوان مانند: خاک کاملا خشک شده که در شکننده‌ترین حالت خود قرار دارد.
سختی چرم مانند: مرحله‌ای در زمان خشک شدن سفال که می‌توان سفالینه را بدون خطر ولی با دقت جابجا نمود؛ در این مرحله خاک هنوز کامل خشک نشده است و می‌توان تغییراتی در آن ایجاد کرد.
سفال خام حرارت ندیده: به مرحله‌ای پیش از حرارت دادن سفال گفته می‌شود که سفال فرآیند خشک سازی لازم را طی کرده است.
سفال یک بار حرارت دیده: به یک مرحله از حرارت دهی گفته می‌شود که سفالینه‌ها پس از حرارت دهی متخلخل هستند و می‌توانند آب محلول لعاب را جذب کنند.
آجر شاموتی: ماده‌ای شنی است که به کم شدن انقباض خاک رس کمک می‌کند. آجر شاموتی به گل سفالگری بدنه اضافه می‌شود تا بتواند قدرت و کارایی آن را افزایش دهد.
انقباض در گل سفالگری
خاک رس مورد استفاده برای ساخت ظروف سفالی در هر دو مرحله خشک شدن و حرارت دیدن منقبض می‌گردد. انقباض انواع خاک‌های رس با یکدیگر متفاوت بوده و بین 4 تا 15 درصد متغیر است. با توجه به اینکه هنر سفالگری هنر ظریفی است، در نتیجه یک درصد انقباض نیز قابل توجه است. با توجه به این نکته باید در هنگام خرید گل سفالگری دقت زیادی داشته باشید. گل سفالگری مناسب باید دارای میزان انقباض قابل قبول در اثر حرارت دهی در دمای مشخص باشد.
دمای حرارت دهی گل سفالگری در سه محدوده زیر دسته بندی می‌شوند:
حرارت کم: از مخروط 0.6 تا مخروط3 (1010 C – 1168 C)
حرارت متوسط: از مخروط 4 تا مخروط 7 (1182 C – 1254 C)
حرارت زیاد: از مخروط 8 تا مخروط 10 ((1268 C – 1304 C
در طی حرارت دهی در کوره، خاک سفالگری که ماده‌ای شکننده است به ماده‌ای سخت مانند سرامیک تبدیل می‌شود. این سختی باعث می‌شود تا سفال ساخته شده در برابر آب نفوذ ناپذیر شود و در گذر زمان آسیبی نبیند.
انواع گل سفالگری
برای خرید گل سفالگری باید بدانید که برای کار شما چه خاک رسی مناسب است؟ برای دانستن این موضوع ابتدا باید با انواع گل سفالگری آشنا شوید تا بتوانید برای خرید آن بهترین تصمیم گیری را انجام دهید. از انواع گل سفالگری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- گل سفالگری نسوز
- گل سفالگری سنگ نما
- پورسلین / کائولین / گل خاک رس
گل سفالگری نسوز
خاک نسوز قدیمی‌ترین خاک مورد استفاده جهت سفالگری بوده است و رایج‌ترین خاکی است که می‌توان در طبیعت یافت کرد. شکل پذیری بسیار بالا و راحتی کار با این نوع خاک، از مزیت‌های خاک نسوز است. در این خاک سفالگری وجود آهن و سایر ناخالصی‌های معدنی باعث می‌شود تا خاک در دمایی بین 950 تا 1100 درجه سانتی‌گراد سخت شود.
در طی حرارت دهی این نوع خاک در این دما، می‌توان به سرامیکی متخلخل، انعطاف پذیر، غیر شیشه‌ای و نرم‌تر دست پیدا کرد که رنگ پذیری بالاتری دارد. خاک‌های نسوز دارای رنگ قرمز، زرد، نارنجی و خاکستری روشن هستند. همچنین سفال‌های حرارت دیده از خاک نسوز بر اساس نوع ناخالصی معدنی خود و نوع حرارت دهی به رنگ‌های قهوه‌ای، نارنجی، زرد مایل به قهوه‌ای، قرمز، خاکستری و سفید در می‌آیند.
گل سفالگری سنگ نما
خاک‌های سفالی سنگ نما دارای شکل پذیری مناسبی هستند که در هنگام جذب رطوبت به رنگ خاکستری در می‌آیند. این نوع خاک هنگامی که تحت حرارت دهی قرار می‌گیرد، رنگی خاکستری روشن و زرد مایل به قهوه ای دارد. این نوع از خاک رس را در محدوده دمایی بین 1150 تا 1300 درجه سانتی‌گراد حرارت می‌دهند و رنگ حرارت دیده آن به شدت به نوع حرارت دهی وابسته است. به این دلیل که این نوع از گل‌های سفالگری تحت حرارت، ساختاری مانند سنگ خواهند داشت به سنگ نما معروف هستند. از این گل سفالگری با توجه به ویژگی‌هایی نظیر سفت و سخت بودن، بیشتر برای ساخت ظروف سفالی مخصوص خوراک استفاده می‌کنند چرا که تحت حرارت دهی نفوذ ناپذیر در برابر آب می‌شوند و دوام بالاتری خواهند داشت.
پورسلین / کائولین / گل خاک رس
این نوع خاک رس از جمله خاک‌های گران قیمت برای سفالگری به شمار می‌رود که به دلیل وجود مقادیر زیاد سیلیکات در برابر دمای بالا مقاومت کافی دارد. پورسلین مقدار جذب 0 تا 1 درصد دارد و به همین دلیل پیشرفته‌ترین گل سفالگری است. به این خاک، خاک چینی نیز گفته می‌شود.
ماده اصلی این گل، کائولین است که دارای نقطه ذوب 1801 درجه سانتی گراد بوده و به دلیل شکل پذیری پایین آن، شکل دادن به آن سخت خواهد بود. اگر می‌خواهید به گل سفالگری سخت، متراکم، نیمه شفاف و سفید رنگ پورسلین دست پیدا کنید، باید مقدار کافی از کائولین را با سایر خاک‌ها ترکیب کرده تا میزان کار پذیری آن را افزایش دهید و دمای حرارت دهی آن کاهش یابد.
در زمان خرید گل سفالگری به چه نکاتی باید توجه نمود؟
در زمان خرید حضوری یا خرید اینترنتی گل سفالگری باید به موارد زیر توجه نمود و متناسب با نیاز گل سفالگری مناسب را انتخاب کرد. در این مورد توجه به موارد زیر اهمیت دارد:
- توجه به فرآیند ساخت مانند ساخت به صورت دست ساز، استفاده از چرخ سفالگری، ریخته گری یا پیکر تراشی
- اندازه و شکل ظروف سفالی مدنظر
- بافت سطحی سفالینه
- دمای حرارت دهی و نوع آن
- کاربرد محصول نهایی
- اثر لعاب بر روی خاک رس
برای مجسمه سازی چه گل سفالگری بخریم؟
گل سفالگری مناسب مجسمه سازی و کارهای دستی باید دو پارامتر اولیه استحکام و شکل پذیری را دارا باشد.
استحکام به ویژگی مقاومت خاک رس حالت گرفته در زمان ساخت، بهره برداری و افزودن شکل بدون ایجاد فرورفتگی، کشسانی یا ترک خوردن گفته می‌شود. اجسام ساخته شده با دست در مرحله خام خود نیاز به استحکام بالایی دارند. مقدار استحکام با بزرگ‌تر شدن شکل ساخته شده، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
برای ساخته‌های دستی، بیشتر از آجر شاموتی استفاده می‌شود. آجر شاموتی با توجه به سطحی که سفالگر قصد دارد خلق کند، می‌تواند زبر یا ظریف باشد. لازم به ذکر است که استفاده زیاد از آجر شاموتی خود می‌تواند به تسریع عملیات خشک شدن کمک کند که این امر امکان ترک خوردگی در طی فرآیند خشک شدن را کاهش می‌دهد.
برای اینکه بتوان یک اثر دست ساز خلق کرد، گل سفالگری باید شکل پذیری مناسبی داشته باشد. برای شکل دادن به خاک سفالگری سه پارامتر زیر مورد نیاز خواهند بود:
- شکل پذیری بالا گل سفالگری
- نسبت پایین جذب آب
- استحکام کافی در زمان استفاده و حفظ شکل
گل سفالگری مناسب برای چرخ سفالگری چیست؟
گل سفالگری مناسب برای استفاده بر روی چرخ سفالگری باید دارای شکل پذیری کافی، استحکام بالا و جذب آب مناسب باشد.
برای اینکه بتوان گل سفالگری را بر روی چرخ سفالگری حرکت داد، لازم است که از شکل پذیری کافی برخوردار باشد. گل سفالگری پورسلین شکل پذیری بالایی دارد و از این نوع گل بیشتر بر روی چرخ سفالگری استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که هر چه یک خاک شکل پذیرتر باشد، بیشتر منقبض می‌شود و در زمان خشک شدن به پوشش بیشتری نیاز خواهد داشت.
استحکام گل سفالگری وقتی مهم می‌شود که در زمان قرار گیری گل سفالگری بر روی چرخ کوزه گری باید بطور عمودی بایستد؛ برای این که گل بتواند این استحکام را داشته باشد باید حاوی ذراتی همچون ماسه، آجر شاموتی یا هر دوی آن‌ها باشد. در صورت استفاده از آجر شاموتی، باید ظریف باشد تا در عین اینکه استحکام کافی را ایجاد می‌کند به دست سفالگر آسیبی نزند. به صورت کلی استفاده از 7 تا 9 درصد از ذرات افزودنی در گل سفال گری مجاز است و بیشتر از این مقدار نمی‌توان استفاده کرد.
هر چه کار بر روی گل سفالگری روی چرخ سفالگری بیشتر شود، خاک نرم‌تر می‌شود و در صورتی که آب به خاک اضافه شود، احتمال ایجاد فرورفتگی در آن افزایش می‌یابد. همچنین در این شرایط اندازه و ارتفاع ظروف سفالی نیز محدودتر می‌شود. به همین دلیل مقدار جذب آب اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. خاک‌های دارای شکل پذیری زیاد به نسبت خاک رس با مواد سازنده زبرتر مقدار جذب آب کمتری دارند. جذب آب کمتر حاک باعث می‌شود تا کار با گل سفالگری سخت‌تر و خسته کننده تر شود و سفالگر نیروی بیشتری برای خلق یک سفالینه صرف کند.
با توجه به موارد گفته شده بهترین گل سفالگری برای کار بر روی چرخ سفالگری، باید دارای توازن و تعادل مناسب بین شکل پذیری، استحکام و میزان جذب آب باشد.
تفاوت گل سفالگری لویی دار و بدون لویی
هنگامی که به بازار مراجعه می‌کنید و قصد خرید گل سفالگری را دارید، فروشندگان از شما خواهند پرسید که گل سفالگری لویی دار می‌خواهید یا گل سفالگری بدون لویی؟ اگر نمی‌دانید تفاوت این دو نوع گل چیست در ادامه به آن پاسخ خواهیم داد:
گل سفالگری موجود در بازار به دو رنگ سفید و قرمز وجود دارند و این دو نیز به گل سفالگری لویی دار و بدون لویی ندی می‌شوند. اگر نمی‌دانید که چه نوع گل سفالگری باید بخرید باید ابتدا پاسخ دهید که برای چه کاری نیاز به گل سفالگری دارید. به عنوان مثال اگر ابتدای مسیر هستید و می‌خواهید آموزش سفالگری را تازه شروع کنید، گل سفالگری قرمز و بدون لویی برای شما مناسب است. اما اگر قصد دارید برای ساخت تابلو یا کتیبه گل سفالگری بخرید، بهتر است از گل لویی دار استفاده کنید.
اگر علاقمند به تکنولوژی پرینتر سه بعدی هستید، می‌توانید مقالات دیگر ما را مطالعه کنید. همچنین برای خرید محصولات پرینت سه بعدی به صفحه فروشگاه اینترنتی محصولات ژئومارس مراجعه کنید.
