چاپ سه بعدی غذا؟ شاید باور این موضوع برایتان سخت باشد اما باید بدانید که در واقعیت همچین مسئله‌ای در حال انجام است. حتی هر چقدر هم که مفهوم پرینت سه بعدی غذا دور از انتظار، انتزاعی، غیر واقعی و عجیب و غریب به نظر برسد! ماشین‌های پیتزا سازی که در سال 2015 معرفی شدند را در نظر بگیرید. اول خمیر را آماده می‌کردند، آن را پهن می‌کردند، روی آن سس می‌ریختند و در آخر هم پنیر را به آن اضافه می‌کردند و در نهایت هم به فر می‌فرستاند. همه این‌ها فقط در یک ماشین انجام می‌شد. اگر که به زوایای مختلف این فناوری نگاه کنید می‌توان آن را شکلی از پرینت سه بعدی غذا در نظر گرفت. ما امروز در این مطلب از ژئومارس قصد داریم که نگاهی داشته باشیم به انقلاب پرینتر سه بعدی در صنایع غذایی. پیشنهاد می‌کنیم که همراه ما باشید.
پرینترهای چاپ سه بعدی غذا
هدف از چاپ سه بعدی غذا توسعه روش‌های جدید و نوآورانه به منظور تولید مواد غذایی با اشکال جدید بوده است. البته که در کنار این نوآوری متخصصین به دنبال کم کردن هزینه‌ها و استفاده کارآمد از مواد غذایی بودند. جالب است بدانید که این فناوری برای اولین بار در سال 2006 میلادی توسعه پیدا کرد و از آن روز تا به الان به شکل‌های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته و هنوز هم در حال تغییر است. شاید برایتان جالب باشد بدانید که اولین غذاهای چاپ شده با این پرینترها شکلات، پنیر و خمیر شیرینی بودند.
چیزی در مورد روش کار این دستگاه‌ها می‌دانید؟ در این فرآیند مواد چسبناک اولیه به صورت لایه لایه روی هم قرار می‌گیرند تا شکل نهایی را تکمیل کنند. به علاوه اینکه این غذاها طبخ داده نمی‌شوند. برخی از آن‌ها بلافاصله بعد از چاپ قابل مصرف هستند، مانند شکر یا شکلات. برخی دیگر هم در صورت نیاز در فر پخته می‌شوند.
برگردیم به سال 2021، یعنی تقریبا همین 1 سال پیش که در نقاط مختلف دنیا رستوران‌هایی که به صورت تخصصی تنها چاپ غذا انجام می‌دهند فعالیت خودشان را آغاز کردند. این رشد سریع تکنولوژی باعث شده که اکثر متخصصین بر این باور باشند که در چند سال آینده تمامی آشپزخانه‌های خانگی با پرینترهای سه بعدی مواد غذایی خودشان را تهیه کنند.
چه غذاهایی را میتوانید چاپ کنید؟
سوالی که ممکن است ذهن بسیاری از کاربران را به خودش مشغول کند همین است، اینکه چه غذاهایی را می‌توان با پرینترهای سه بعدی تهیه کرد؟
غذاهایی را که می‌توان چاپ کرد در حقیقت با توجه به فرآیند انجام کار محدود هستند. این روزها رایج‌ترین شیوه چاپ مواد غذایی با نام اکستروژن مواد غذایی شناخته می‌شود. فرآیندی مشابه به FDM که برای انجام آن به ورودی‌های خمیر مانند نیاز داریم. از خمیر نان گرفته تا پوره سیب زمینی، گوشت له شده، پنیر و حتی گاناش شکلاتی. شاید در ابتدا این مواد اولیه محدود به نظر برسند. اما تنها کافیست که به ترکیب‌هایی که می‌توان از آن‌ها تهیه کرد فکر کنید!
چاپ سه بعدی غذا چه جاهایی کاربرد دارد؟
این روزها بیشترین مکان‌هایی که از پرینترهای سه بعدی استفاده می‌کنند شامل نانوایی‌ها فانتزی و همچنین غذاخوری‌های مدرن می‌باشند. فراموش نکنید که این تکنولوژی هنوز در حال توسعه است و به یک نقطه ثبات نرسیده است. با این حال این موضوع باعث نشده که علاقه مندان به فناوری برای استفاده از آن در عمل شک و تردیدی داشته باشند.
البته که در چند سال اخیر در صنعت شیرینی پزی هم از این تکنولوژی استفاده شده است. تا جایی که قنادها به منظور تهیه تزئینات نوین کیک‌ها که اشکال پیچیده‌ای دارند از پرینترهای سه بعدی کمک گرفته‌اند.
با این حال پیدا کردن مکان‌هایی که غذای سه بعدی سرو می‌کنند کار سختی است، حتی در کلان شهرها و مناطق توسعه یافته. بهترین شانس شما در پیدا کردن این فناوری می‌تواند رویدادهای پرینت سه بعدی غذا باشد. از طرفی این تکنولوژی هنوز در کشورمان ایران به صورت کامل جا نیفتاده است و هنوز کار دارد.
مزیت‌ها و معایب چاپ سه بعدی غذا
چاپ سه بعدی غذا با این که کار جدیدی است اما خیلی هم عجیب نیست. همان طور که گفتیم در این فرآیند مواد خوراکی فرآوری می‌شوند. به شیوه‌ای که مواد اولیه با استفاده از یک نازل بر روی بشقاب اکسترود می‌شوند. تفاوت اصلی این شیوه با روش‌های سنتی نحوه ارائه نهایی غذاست. تا جایی که در پرینت سه بعدی می‌توان اشکال جدید پیچیده‌ای را خلق کرد که تولید آن‌ها در روش‌های دستی و ماشینی سنتی غیر ممکن است و به زمان زیادی نیاز دارد.
مزیت‌ها
از مزیت‌های این روش می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
اتوماسیون
در این فرآیند همه چیز اتوماتیک انجام می‌شود. این مسئله زمان و هزینه را هم مدیریت می‌کند. در واقع در حالی که بخشی از غذا در حال چاپ خودکار است قسمت‌های دیگر هم در حال آماده شدن هستند.
کنترل مواد اولیه
در چاپ سه بعدی غذا پرینترها با دقت کامل میزان مواد اولیه را مشخص می‌کنند. همین موضوع کمک می‌کند تا هدر رفت مواد اولیه به طرز چشمگیری کاهش پیدا کند و پسماندهای کمتری در آخر باقی بماند.
خلاقیت
یکی دیگر از جنبه‌های مثبت این تکنولوژی خلاقیت در تولید مواد غذایی است. خلاقیتی که اجازه میدهد به راحتی پیچیده‌ترین اشکال هندسی را با مواد اولیه پیاده سازی کنید. کاری که در روش‌های سنتی غیر ممکن و دور از انتظار است.
غذاهای سفارش سازی شده
با استفاده از چاپ سه بعدی غذا می‌توان به راحتی و بسته به نیاز و سلیقه مصرف کننده مواد غذایی را سفارشی تولید کرد. به عنوان مثال مجموعه‌ای را در نظر بگیرید که اعضای آن باید وعده‌های غذایی بخصوصی مصرف کنند. وعده‌هایی که شامل مواد معدنی، ویتامین‌ها و مواد مغذی مشخصی هستند. این کاری است که پرینتر سه بعدی غذا برایتان به ساده‌ترین شکل عملی می‌کند.
معایب
این دستگاه‌ها مزیت‌های هیجان انگیزی دارند. البته که این موضوع نباید باعث نادیده گرفتن جنبه‌های منفی قضیه شود.
یکی از مواردی که ممکن است مشکل ساز شود مسئله زمان است. طبق گفته کمپانی Choc Edge که یکی از فعالان صنعت چاپ سه بعدی غذا می‌باشد، تهیه یک وعده غذایی ساده که از 6 لایه تهیه شده حدود 7 دقیقه زمان می‌برد. این در حالی است که همین فرآیند در پرینترهای دقیق‌تر ممکن است تا 45 دقیقه هم طول بکشد. شاید در مقیاس کوچک این موضوع دردسر ساز نباشد، اما وقتی که صحبت از تولیدات گسترده می‌شود زمان اهمیت بسیار بالایی پیدا می‌کند.
در کنار زمان صرف شده هزینه تجهیزات، آموزش اولیه و حتی نگهداری دستگاه‌ها هم هستند. به علاوه اینکه اکثر خوراکی‌های تهیه شده با این ماشین‌ها به پیش پردازش یا پس پردازش نیاز دارند. منظورمان این است که برخی مواد اولیه باید از قبل و برخی هم باید بعد از چاپ پخته شوند. این‌ها همه فرآیند تولید نهایی را طولانی‌تر می‌کنند.
سخن پایانی
این مقاله نشان داد که پرینترهای سه بعدی غذا از چه زمانی کارشان را شروع کردند و چه جنبه‌های مثبت و منفی هم دارند. اگر شما می‌خواهید از این دستگاه‌ها در کسب و کار خودتان استفاده کنید و در مورد نحوه پیاده سازی آن‌ها سوال دارید تنها کافیست با کارشناسان ما در تیم ژئومارس در تماس باشید. ما در ژئومارس خدمات گوناگونی داریم. از فروش پرینترهای سه بعدی گرفته تا مشاوره برای خرید آن‌ها، راه اندازی، تعمیر و… برای کسب اطلاعات بیشتر سری با ما در تماس باشید.
منابع: all3dp – xometry – the technology headlines
